زن خوراکی

رمان «زن خوراکی» نوشته‌ی مارگارت آتوود، اولین اثر منتشرشده‌ی این نویسنده‌ی برجسته‌ی کانادایی است که در سال ۱۹۶۹ منتشر شد. این رمان طنزآمیز و فمینیستی، با نگاهی تیزبینانه به نقش‌ها و انتظارات تحمیلی بر زنان در جامعه‌ی مردسالار، داستان زنی را روایت می‌کند که در تلاش برای حفظ هویت فردی‌اش، به شکلی غیرمنتظره علیه نظم موجود طغیان می‌کند.
قهرمان داستان، ماریان مک‌آلپین، زن جوانی است که در شرکتی بازاریابی در تورنتو کار می‌کند. زندگی‌اش در ظاهر منظم و موفق است و در آستانه‌ی ازدواج با مردی جاه‌طلب و قابل‌قبول از دید جامعه قرار دارد. اما با نزدیک شدن به مراسم عروسی، ماریان دچار بحرانی درونی می‌شود. بدنش به طرز عجیبی نسبت به غذا واکنش نشان می‌دهد: ابتدا گوشت، و سپس دیگر خوراکی‌ها را نمی‌تواند بخورد. او شروع به همذات‌پنداری با غذاها می‌کند و احساس می‌کند که خوردن آن‌ها عملی خشونت‌آمیز و نادرست است. این امتناع از غذا خوردن، نمادی از احساس بیگانگی نسبت به نقش‌ها و انتظاراتی است که جامعه به او تحمیل کرده-نقش‌هایی که در آن، زن چیزی جز شیئی مصرفی نیست.
هرچه داستان پیش می‌رود، ماریان بیش از پیش از دنیای اطرافش فاصله می‌گیرد. جامعه، نامزدش و حتی دوستانش، همه تلاش می‌کنند تا او را در قالب کلیشه‌ای "زن کامل" قرار دهند. اما بحران روانی و جسمی‌اش، نشانه‌ای از مقاومت ناخودآگاه او در برابر این قالب‌هاست. امتناع از خوردن، به نوعی نماد امتناع از خورده شدن است-نه فقط به معنای جسمانی، بلکه به معنای بلعیده شدن توسط ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و مردسالار.
اتوود در این رمان با زبانی ساده اما هوشمندانه، نقدی قدرتمند بر مصرف‌گرایی، شیء‌انگاری زنان، فشار برای هم‌سان‌سازی با هنجارهای اجتماعی، و تضاد میان فردیت و نقش‌های تحمیلی ارائه می‌دهد. طنز تلخ او، ابزاری برای افشای بی‌عدالتی‌های پنهان در روابط روزمره و ساختارهای اجتماعی است. در پایان، ماریان راهی متفاوت از آنچه جامعه برایش در نظر گرفته پیش می‌گیرد. با کنار گذاشتن ایده‌ی ازدواج و رویارویی با بحران درونی‌اش، تلاش می‌کند تا از نو خود را تعریف کند و به هویتی اصیل و مستقل دست یابد. «زن خوراکی» داستان زنی است که با عبور از مرزهای تعریف‌شده، به جستجوی خود واقعی‌اش برمی‌خیزد.